Esma Redžepova – Teodosievska – Biografija

Makedonska pjevačica, tekstopisac i veliki humanitarac romskog porijekla rođena u Skoplju 8. augusta 1943. godine, a nakon kraće bolesti umrla u Skoplju 11. decembra 2016. godine.

Zbog svog bogatog repertoara, koji uključuje stotine pesama, i zbog svog doprinosa romskoj kulturi i njenoj promociji, bila je poznata po nadimku „Kraljica Cigana“. Naime tokom svog života nastupila je u više od 15.000 koncerata u 30 zemalja, od čega 2.000 humanitarnih nastupa. Otpjevala je više od 580 umetničkih dela, koja uključuju 108 singlova, 20 albuma, i glumila u 6 filmova, a primila je veliki broj priznanja i nagrada za svoj humanitarni rad.

Zbog svog humanitarnog rada bila je kandidat za Nobelovu nagradu za mir. Ona je počela da pjeva dok je bila tinejdžerka 1950 godine, a karijera joj je trajala više od pet decenija. Njen muzički uspjeh je usko povezan s njenim brakom sa Stevo Teodosievski , koji je bio kompozitor, aranžer, kanautor, frontmen i direktor muzičkog ansambla, u Ansambl Teodosievski. Napisao joj je mnoge pjesme, a njen muzički stil je uglavnom inspirisan tradicionalnim Roma i makedonsku muziku. Esma Redžepova započela svoju karijeru u periodu kada je bilo sramotno da žene pjevaju u javnosti, a ona je bila jedan od prvih romskih pjevača koja je pjevala na romskom jeziku na radiju i televiziji.

Poznata je po snažnom i emotivnom glasu. Redžepova je poznata po svom ekstravagantnom i jedinstvenom smisla za modu, a često je nosila jako puno i veoma teške dragulje i šarene turbane, tako da je imala zbirku od preko 300 turbana. Podržana je od strane Roma i bila je uključena u borbi za pravo žena i u lokalnu politiku u svom rodnom gradu, Skopje.

Stevo Teodosievski nije bio u potpunosti zadovoljan sa Esminim glasom, i dao joj je podstrek da jako puno vježba svoj glas, a takođe je upisao i na Muzičkoj akademiji u Beogradu , gdje je ostala za dvije godine, nakon čega je napušta i pridružuje se Ansamblu Teodosievski. Zajedno su 1960-ih i 1970-ih bili veoma uspješan za par i snimili su mnogo albuma i učestvovali u mnogim radio i televizijskim emisijama. Pored romskog pjevala je na još 20 drugih jezika među kojima su: grčki, turski, hebrejski/Hindi, srpski i mnogi drugi jezici.

Pjevala je pred mnogim poznatim i vepma važnim ličnostima poput: Indira Gandhi, Josipa Broza Tita , Reza Pahlavi i Moamera Gadafija i druge važne ličnosti.

Nastupala je u mnogo zemalja svijeta, neke od njih su: Sjedinjene Države, nekadašnji Sovjetskom Savezu, Meksiko, Australija, Kanada itd.

Esma Redžepova je takođe izabrana zajedno sa Vlatkom Lozanoski da predstavlja Makedoniju na Eurosongu 2013. sa pjesmom „Imperija“, međutim pjesma se smatrala kao nacionalistički čin, tako da se na kraju napisala nova pjesma „Pred da se razdeni“ Pjesma je prošla polufinale i osvojila 28 poena.

Krajem 1960-ih, Esma i Stevo osnovali su muzičku školu gdje su uglavnom učili dječake, obično Rome koji su bili slabijeg imovnog stanja. Većina muzičara u Ansambl Teodosievski su obučeni, a neki od njih na kraju postigli slavu. Ukupno, je 48 dječaka tu školu pohađali.

Bračni par je takođe kupio zemljište blizu savremene umjetnosti Muzej Makedonije i tvrđave. Izgradnja je počela u 1992. Za njenog života zgrada je služila kao kuća, a nakon smrti će postati muzej.

Politički je postala aktivna 1990-ih godina, kada je usko sarađivala sa Romani Amdi Bajram i Vasil Tupurkovski, a on je bio osnivač Demokratske alternative, naime ova centristička stranka bila kratkog daha, a Esma je postala član desničarske VMRO-DPMNE , koja je došla na vlast u 2006., a 2009. i 2013 godine, Esma je bila izabrana za člana Gradskog vijeća u Skoplju.

Redžepova je također iskoristila mnoge koncerte kako bi pomogla bolnice, sirotišta, žrtve katastrofe, a bila je i počasni predsjednik makedonskog Crvenog krsta, a bila je i član Lions kluba, nacionalna ikona, popularna među svim etničkim grupama, službeno se smatrala kulturnim ambasadorom, a dobila je i diplomatski pasoš 2007. godine.

Pored sve svoje humanosti, patriotizma i sve ga što je bila i zastupala i pored velikog uspjeha ipak je bila meta kritika, ogovaranja i rasizma.

Privatni život
U braku je bila Stevom Teodosievskim, koji joj je bio mentor i menađer, a bio je i kanautor, frontmen, muzičar, vizionar… Nisu mnogli imati svoje djece, ali su tokom života usvojili četrdeset sedmero dječaka i jednu djevojčicu, a samo njih petero su odgojili pod svojim krovom, a za ostalu djecu osigurali dom i obrazovanje.

Albumi koje je snimila
1961. Abre Babi Sokerdzan
1962. Esma Kiri Gili
1962. Nino, Nino
1963. Devojcence, Ce Ti Kupam Fustan
1964. Biljana Platno Belese (Gogo Zafirovski)
1965. Opa Nina, Nina Naj
1966. Ah, Devla
1966. Ajde, Slusaj Kales Bre Andjo (Nikola Badev)
1966. Muska Voda
1966. Romano Horo
1966. Zosto Si Me … (Enver Rasimov)
1969. Zapej, Makedonijo
1970. Makedonske Pesme I Esma Redzepova
1970. Odzacar, Odzacar
1971. Romano Horo
1972. Makedonijo, Rosno Cvijece
1972 Ohrid, Ohrid
1973. Esma Pesma
1973. Gledaj, Majko, Kakov Bekrija
1973. Zosto Si Me, Majko, Rodila
1974. Cujes Li Uzdah Moj
1974. Kazi, Kazi, Libe Stano (Cune Gojkovic)
1974. Za Tebe, Zemljo Moja
1974. Zapej, Makedonijo
1975. Belly Dances
1975. Sastali Se Cigani
1975. Volim Te, Veruj Mi
1976. Coceci
1976. Kalejaca Jaca
1976. Kocani, Kocani
1977. Da Li Volis Aliju
1977. Heba
1977. Kavadarci, Kavadarci
1977. Kroz Jugoslaviju
1979. Abre Ramce
1980. Cerga Mala Luta Preko Sveta
1980. Ciganka Je Malena
1980. Romano Horo
1987. Makedonska Ora I Coceci
1994. Songs Of A Macedonian Gypsy
1998. Roma Songs
1999. Queen Of The Gypsies Disc 1
1999. Queen Of The Gypsies Disc 2
2000. Kerta Mange
2002. 18 Izvornih Snimaka (1961-1966)
2002. Romske Pesme
2003. Chaje Shukarije
2005. Cekaj Zivote
2005. Nasvalji So Uljom
2006. Srce Cigansko
2007. Esma’s Dream
2007. Gypsy Carpet
2007. Mon Histoire. My Story
2008. Between Two Lifes CD 1
2008. Between Two Lifes CD 2
2008. Legends Of Gypsy Music (Ferus Mustafov)
2009. Collection
2010. Bonus

Filmovi u kojima je glumila
1962. Krst Rakoc
1968. Zapej Makedonijo
1971. Jugovizija
2002. Im Herzen des Lichts – Die Nacht der Primadonnen
2006. Kada Road Bends: Tales of a Gypsy Caravan
2008. Rromani Soul

Nagrade i priznanja koja je dobila
1976. Kraljica World Gipsy muzike
1992. – 1913. Nagrada novembra Skoplju
1995. Nagrada primadona evropskih pjevanja
2005. Norveški akademije književnosti i slobodu izražavanja
2010. Order of Merit za Makedoniju
2013. Orden zasluga za Makedoniju
2013. Nacionalni Artist Makedonije
Nagrada UNICEF-a
Nagrada 13. novembar